Σωματοφύλακας: τα βασικότερα χαρακτηριστικά είναι η εκπαίδευση, η φυσική κατάσταση και το… μυαλό.

Ο σωματοφύλακας / σύνοδος ασφαλείας (bodyguard) είναι από τα πιο ιστορικά επαγγέλματα. Η ονομασία του προήλθε από τον πιο φημισμένο σώμα σωματοφυλάκων, ο οποίος ήταν ανάμεσα στον Φίλιππο τον Μακεδόνα και τον Μεγάλο Αλέξανδρο. Η ομάδα των σωματοφυλάκων αυτών αποτελείτο από εφτά άνδρες που κατά κύριο λόγο προέρχονταν από την τάξη των Ευγενών Μακεδόνων, οι οποίοι ήταν παράλληλα υψηλόβαθμα στελέχη του στρατού. Μετά την κατάληψη του Μαλλιού, ο Μέγας Αλέξανδρος όρισε ως όγδοο σωματοφύλακα τον Πευκέστας, ο οποίος μαζί με τους Λεοννάτο, Πέρδικα, Πτολεμαίο, Άριστο, Λυσίμαχο, Πείθο και Σοτήρ αποτελούσαν την πρώτη ομάδα σωματοφυλάκων.

Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Λεωνίδας, ο οποίος γνωρίζουμε ότι αντιμετώπισε τους Πέρσες με 300 στρατιώτες, προκειμένου μην δημιουργηθεί πολιτικό θέμα στην Σπάρτη. Αυτοί οι 300 ήταν η προσωπική του φρουρά και παράλληλα οι προστάτες της Σπάρτης. Επίσης, μια αναφορά πρέπει να γίνει και στην πραιτοριανή φρουρά, η οποία ήταν η δύναμη των σωματοφυλάκων που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες. Την πραιτοριανή φρουρά κατάργησε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο 1ος, τον 4ο αιώνα. Εδώ ας κλείσουμε την μικρή ιστορική αναφορά για την οποία θα μπορούσαν να γραφτούν αρκετές ακόμα παράγραφοι και ας συνεχίσουμε στο σήμερα.

Μέσα από αυτή την καινούρια ενότητα θα προσπαθήσουμε βήμα-βήμα να αναλύσουμε το επάγγελμα του σωματοφύλακα (συνοδός ασφαλείας).

Υψηλό αίσθημα προστασίας

Ο σύνοδος ασφαλείας πρέπει να χαρακτηρίζεται από υψηλό αίσθημα προστασίας, ηθική, αφοσίωση, ψυχραιμία, θάρρος, ευγένεια και εχεμύθεια. Τα χαρακτηριστικά αυτά απαιτούνται για να αποφασίσει κάποιος να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο επάγγελμα. Να αναφέρουμε επίσης κάποια χαρακτηριστικά και στοιχεία, τα οποία δεν είναι έμφυτα αλλά μπορούν να αποκτηθούν με σκληρή εξάσκηση, όπως είναι η φυσική κατάσταση, η ικανότητα λήψης πρωτοβουλιών μέσω ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης, αλλά παράλληλα η πειθαρχία και η υπομονή.
Βεβαίως, είναι πολλά ακόμα τα χαρακτηριστικά που προϋποθέτει να έχει ένας αξιόπιστος σωματοφύλακας, αλλά με αυτά στα οποία αναφερθήκαμε κάνουμε μια καλή αρχή.

Close protection

Και τώρα κάτι που εξυπακούεται αλλά ας το ξεκαθαρίσουμε: Η εγγύς προστασία (close protection) δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο από… φουσκωμένους μύες, εάν δεν συνοδεύεται από το βασικότερο όπλο όλων: το μυαλό! Χρησιμοποιήστε λοιπόν το μυαλό σας, ξεχάστε την «τέλεια στιγμή», βγείτε από το comfort zone και κάντε αυτό που πρέπει για να γίνετε καλύτεροι: εκπαιδευτείτε!
Το επάγγελμα εξελίσσεται διαρκώς λόγω των συνεχών και διαφορετικών μορφών απειλής. Εμείς πρέπει να δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας για να επιλύουμε τις «κρίσεις» και τα προβλήματα αναίμακτα. Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να μην εφησυχάζουμε και να μην επαναπαυόμαστε στις “δάφνες” μας. Εκτός από συνεχή εκπαίδευση, μαζί με την εκάστοτε ομάδα ασφαλείας αλλά και σε ατομικό επίπεδο, απαιτούνται θυσίες, αφοσίωση και συνεχή επαγρύπνηση σε καινοτομίες οι οποίες θα προφυλάξουν ζωές.

Τρεις σχολές εκπαίδευσης

Όσον αφορά την εκπαίδευση κυριαρχούν τρεις βασικές “σχολές”, από τις οποίες οι μεγαλύτερες εταιρείες / πάροχοι εκπαιδεύσεων αποσπούν τεχνικές αλλά και εκπαιδευτές, ώστε να είναι στο καλύτερο δυνατόν επίπεδο τεχνογνωσίας.
Η Αμερικανική (Secret Service), η Βρετανική (Royal Military Police/CP) και η Ισραηλινή με διάφορες υπηρεσίες. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε το βασικό ρόλο που παίζει η φυσική κατάσταση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι σε μια από τις καλύτερες υπηρεσίες του είδους (RMP/CP), οι περισσότεροι υποψήφιοι “κόβονται” λόγω φυσικής κατάστασης και τραυματισμών (οι οποίοι προέρχονται συνήθως από τον ίδιο λόγο, δηλαδή από την έλλειψη καλής φυσικής κατάστασης).

Cover and Evacuate

Ακόμα, να αναφέρουμε ένα παράδειγμα της τακτικής την οποία ακολουθεί ίσως η καλύτερη υπηρεσία (Secret Service), “Cover and Evacuate” που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει “Κάλυψη και Απομάκρυνση”. Κάλυψη του “εντολέα” (principal) και απομάκρυνσή του από το σημείο. Βέβαια, η αρχή της συγκεκριμένης υπηρεσίας είναι και η αρχή που αντιστοιχεί στον τομέα της παροχής υπηρεσιών προστασίας: η πρόβλεψη!
Με αυτήν την λέξη περικλείουμε τη βασική αντίληψη που πρέπει να έχουμε, όταν εξασκούμε το επάγγελμα της εγγύς προστασίας, δηλαδή πρόβλεψη καταστάσεων για να μην βρεθούμε αμυνόμενοι σε μια απειλή. Αυτές τις τακτικές (και πολλές ακόμα) και την αναγκαία καλή φυσική κατάσταση τις πετυχαίνουμε φυσικά με σωστή εκπαίδευση. Απαιτείται βέβαια ενδελεχής έρευνα, ώστε να ανακαλύπτουμε τις “σωστά” δομημένες και ενημερωμένες εταιρείες παροχής εκπαιδεύσεως.

Εκπαίδευση

Την εκπαίδευση μπορούμε να διαχωρίσουμε σε βασικούς τομείς, όπως πρώτες βοήθειες, χειρισμός όπλων, αυτοάμυνα, επιθετική και αμυντική οδήγηση, εκτίμηση/ανάλυση απειλής και ρίσκου, παρακολούθηση και αναγνώριση εχθρικής δραστηριότητας, συλλογή πληροφοριών, γλώσσα του σώματος, όπου θα περιέχει μια αναλογία θεωρίας και πρακτικής. Οι αναγνωρισμένες εταιρείες/πάροχοι του είδους αφιερώνουν -πολύ σωστά- το μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσης στην πρακτική εξάσκηση. Επίσης, είναι βασικό, συνήθως την τελευταία μέρα του εκπαιδευτικού σχολείου/σεμιναρίου, να γίνει μια όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική άσκηση (real life scenario exercise) που θα προσομοιώνει τις συνθήκες και το στρες που θα αντιμετωπίσουμε σε ένα πραγματικό περιστατικό, ώστε να δώσει την ευκαιρία στον εκπαιδευμένο να παρουσιάσει τις τεχνικές πάνω στις οποίες εκπαιδεύτηκε, να επιδείξει τις δεξιότητες που κατέχει και βέβαια να δώσει την δυνατότητα στον εκπαιδευτή να αξιολογήσει και να διορθώσει όπου χρειάζεται την απόδοση των μαθητών.

Εγκληματικότητα και τρομοκρατία

Η εγκληματικότητα και η τρομοκρατία στην Ελλάδα κάποτε ήταν δύο διαφορετικές έννοιες, οι οποίες πλέον έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά και κοινή δράση. Ενώ μέχρι πρότινος δεν είχαν καμιά εμφανή σχέση μεταξύ τους, τώρα πια είναι ξεκάθαρο ότι έχουν συνέργεια και κοινούς στόχους. Αυτές οι ομάδες δρουν σε διάφορους τομείς, όπως είναι το εμπόριο όπλων, κλοπές, εκβιασμοί, ανθρωποκτονίες, αλλά με βασικότερο όλων όσον αφορά το επάγγελμά μας, να έχει αναδειχθεί αυτή τη χρονική περίοδο τις απόπειρες απαγωγών.

Αυτό που διαφαίνεται αυτή την στιγμή με τις τελευταίες απόπειρες απαγωγών είναι ότι δραστηριοποιούνται ομάδες από επαγγελματίες κακοποιούς με καλό σχεδιασμό, ο οποίος προϋποθέτει γνώσεις αλλά και ερασιτέχνες κακοποιούς με ελάχιστη οργάνωση και γνώσεις. Όλοι αυτοί έχουν σκοπό να αποσπάσουν οποιοδήποτε χρηματικό ποσό και δυστυχώς εκτίμηση του γράφοντος είναι ότι θα οδηγηθούν σε απόπειρες απαγωγής των ανυπεράσπιστων μελών αυτών των οικογενειών (όπως συμβαίνει σε χώρες σαν τη Βραζιλία, το Μεξικό, κ.λπ.).

Τα φαινόμενα αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν με απλή παρουσία έστω μιας μικρής ομάδας συνοδών ασφαλείας που θα δείξουν επαγγελματισμό με τις κινήσεις τους (π.χ. αλλαγή δρομολογίων και αποφυγή κινήσεων ρουτίνας). Μία ακόμη ιδιαιτερότητα, η οποία παρατηρείται αναφορικά με τις διαφόρων ειδών τρομοκρατικές οργανώσεις είναι ότι χωρίζονται σε δύο ταχύτητες: αυτές που χτυπούν κάθε δύο χρόνια περίπου και σε αυτές που χτυπούν και μετά μένουν ανενεργές, κάτι που είναι αξιοσημείωτο και πρωτοφανές. Η απειλή είναι ασύμμετρη και για αυτό το λόγο χρειάζονται στοιχεία που αναφέραμε και παραπάνω, όπως επαγρύπνηση και διαρκής εκπαίδευση.

Λόγω του ότι το συγκεκριμένο θέμα θεωρείται ορθώς φλέγον, θα αναφερθούμε σε επόμενο τεύχος εκτενώς σε συμβουλές προς αποφυγή (π.χ. τρόπους πρόβλεψης και αποφυγής, τρόπους διαφυγής και στο αναπόφευκτο, διαπραγμάτευση με τους απαγωγείς). Χωρίς να θέλουμε να γίνουμε κουραστικοί, θα επαναλάβουμε ότι οι περισσότερες, αν όχι όλες οι απόπειρες απαγωγής, μπορούν να αποφευχθούν με την παρουσία συνοδών ασφαλείας. Δεν είναι στην πρόθεσή μας να υπερεκτιμήσουμε τις δυνατότητες των συνοδών ασφαλείας, αλλά απλώς επισημαίνουμε ότι οι κακοποιοί θα προτιμήσουν ευκολότερους στόχους.

Μια οδηγία έχει ως εξής: μπορεί να κινδυνεύεις αλλά τουλάχιστον μην γίνεσαι μαλακός –δηλαδή εύκολος- στόχος (soft target), μια βασική έννοια την οποία επίσης θα αναλύσουμε σε επόμενο τεύχος. Προς το παρόν, προσοχή και καλή επιλογή ατόμων/μονάδων για την δημιουργία μιας αποτελεσματικής ομάδας ασφαλείας είναι η λύση.
Πριν ξεκινήσεις, σκέψου αν κατανοείς τις απαιτήσεις του συγκεκριμένου επαγγέλματος και αν θες και μπορείς να “ανεχτείς” τις δυσκολίες που του αντιστοιχούν.

Για το κλείσιμο το γνώριμο ρητό:

STAY SAFE!

Αναδημοσίευση από www.securityreport.gr
Το επάγγελμα του σωματοφύλακα – Τεύχος 28
(Αναρτήθηκε στις 19/02/2014)
Γράφει ο Νικόλαος Παπαδόπουλος,
Σύμβουλος Ασφαλείας (CPO)